Korneadan gelen ışığı toplayıp retinaya iletmekle görevli doğal göz merceğinin saydam yapısının bozulması ile karakterize olan katarakt, 40 yaş üzerindeki kişilerde görme kaybına en sık neden olan göz hastalığıdır.
Katarakt, doğuştan ya da ilerleyen yaşla birlikte ortaya çıkabilir. Göz merceğinde saydamlığın yitirildiği bölgeye göre kataraktın farklı türlerinden bahsetmemiz mümkündür. Katarakt göz lensinin arka kısmında oluştuğunda “subkapsüler katarakt”, merceğin merkezinde oluştuğunda “nükleer katarakt” ve lensin dışında başladığında ise “kortikal katarakt” olarak adlandırılır.
Başlangıç aşamasında belirgin bir şikayete yol açmayan ancak zaman içerisinde görüşte bulanıklaşma, ışık hassasiyeti, gece görüşünde azalma ve çift görme gibi şikayetlere neden olan katarakt, ilerlediğinde hastaların hayat kalitesini ciddi anlamda düşürebilir. Bu nedenle katarakt tedavisinin ihmal edilmemesi gerekir. Kataraktın tedavisi yalnızca cerrahi yöntemlerle yapılabilmektedir. Günümüzde gelişen tıbbi teknolojiler, katarakt ameliyatının tedavi sürecinin başarısını ve konforunu oldukça arttırmıştır.
Katarakt Nedir?
Katarakt, göz içinde yer alan ve görmemizi sağlayan önemli dokulardan biri olan doğal göz merceğinin saydamlığını kaybederek matlaşması ve normalde şeffaf, saydam olan yapısının bozularak buzlu cam gibi bir hale gelmesidir.
Katarakt ilerleyici bir göz hastalığı olmakla birlikte, başlangıç aşamasında lensin az bir kısmının bulanıklaşması nedeniyle hastaların ciddi şikayetleri olmazken zamanla katarakt ilerledikçe görmenin giderek bozulmasına ve azalmasına neden olur.
Az önce de ifade ettiğim gibi katarakt doğuştan ya da ilerleyen yaşa bağlı olarak gelişebilir. Tek bir gözde ya da her iki gözde de etkisini hissettirebilen bu hastalığın yüzde 90 oranında yaşa bağlı olarak geliştiği kabul edilir. Yine de katarakt nedenlerini yalnızca doğumsal anomalilere ya da ilerleyen yaşa indirgemek doğru bir yaklaşım sayılmaz. Beslenme alışkanlıkları, genetik yatkınlık, geçmiş dönemde geçirilen göz hastalıkları, sistemik rahatsızlıklar ve göze alınan travmalar da katarakt oluşumuna neden olan risk faktörleri arasında yer alır.
Katarakt Nedenleri Nelerdir?
Katarakt hastalığının temel nedeni gözün doğal merceğinin esnekliğini ve saydamlığını yitirmesidir. Göz merceğinde meydana gelen ve görme sorunlarına yol açan bu yapısal değişimler ise çeşitli nedenlerle başlayabilir.
Katarakt oluşumunda en önemli risk faktörü şüphesiz yaşın ilerlemesidir. Ancak yaşın ilerlemesinden bağımsız olarak;
- Doğumsal anomaliler,
- Göze alınan travmalar,
- Diyabet gibi çeşitli sistemik hastalıklar,
- Kortizonlu ilaçların uzun süre kullanımı,
- Üveit gibi tekrarlayan göz içi enfeksiyonları,
- Vitrektomi (göz arkası ameliyatı) ameliyatlarının geçirilmesi gibi faktörler de katarakt oluşumuna yol açabilir.
Katarakt Belirtileri Nelerdir?
Katarakt belirtileri hastalığın seyrine ve tipine göre değişiklik gösterebilir. Her hastada katarakt belirtilerinin tamamı görülecek diye bir genelleme yapılamasa da en sık görülen katarakt belirtilerini şu şekilde sıralayabiliriz;
- Öncelikle uzak görmede giderek azalma,
- Yakın görmenin geçici olarak gözlüksüz düzelmeye başlaması,
- Güneşli ortamlarda görmenin daha çok bozulması,
- Işıklı ortamlarda saçılmalar,
- Renklerde matlaşma,
- Çift görme
Katarakt Tedavisi Nasıl Yapılır?
Katarakt tedavisi yalnızca katarakt ameliyatı ile gerçekleştirilebilir. Günümüzde henüz, cerrahi dışında katarakt tedavisinde etki gösteren bir yöntem bulunamamıştır. Katarakt ameliyatına karar verilebilmesi için hastanın detaylı muayene edilmesi, kataraktın ilerleme düzeyinin belirlenmesi ve hastaların şikayetlerinin yoğunlaşması gerekir. Başlangıç aşamasındaki kataraktlar şikayetlere neden olamayabileceği için cerrahiye başvurma gereksinimi yaratmayabilir.
Katarakt Ameliyatı
Katarakt ameliyatı gelişen tıbbi teknolojiler sayesinde oldukça konforlu bir şekilde yapılmaktadır. Farklı tekniklerle gerçekleştirilebilen katarakt ameliyatı sırasında hastanın bulanıklaşan göz merceği çıkarılır ve yerine doğal göz merceği yapısında yapay göz içi mercek yerleştirilir. Katarakt ameliyatı sonrası göz içine yerleştirilen yapay mercek seçimi sırasında hastaların göz yapıları, tercihleri, istekleri ve ihtiyaçları doğrultusunda monofokal lensler, multifokal lensler, torik lensler ve akıllı mercek olarak adlandırılan trifokal lensler arasından seçim yapılır.
Katarakt Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Katarakt ameliyatı iki şekilde yapılır;
- Uzun yıllardır uygulanan Klasik FAKO (Fakoemülsifikasyon) Yöntemi
- Femtosaniye Lazerli Yöntem ( Femtokatarakt)
Her iki katarakt ameliyatı yönteminde de iğne kullanılmaz ve dikiş atılmaz. Dolayısıyla hastaların post operatif süreçte iyileşmeleri hızlı ve konforludur. Katarakt ameliyatının ertesi günü hastalar günlük yaşamlarına geri dönebilirler.
FAKO Yöntemi ile Katarakt Ameliyatı Nasıl Yapılır?
- Ameliyat süresi 10-15 dakikadır.
- Göz damla ile uyuşturulur (iğne yapılmaz),
- 2 mm gibi çok küçük bir kesi oluşturulur.
- Kataraktlı merceği saran zarın önünden yuvarlak bir açıklık oluşturulur.
- Fako denilen ultrasonik bir cihaz ile göz içine girilerek, önce kataraktlı mercek küçük parçalara ayrılır ve yine aynı fako cihazı ile bu parçalar tek tek emilerek temizlenir.
- Ardından yapay göz içi merceği bir enjektör ile göz içine enjekte edilir. Bu yapay mercek göz içinde açılarak, kataraktlı merceğin çıkarıldığı yere yerleştirilir.
- Son olarak göz içine antibiyotikli ilaç verilir ve yara yeri sıvı ile şişirilerek ameliyata son verilir.
- Dikiş konulmaz.
Femtosaniye Lazer Yöntemi ile Katarakt Ameliyatı Nasıl Yapılır?
- Ameliyat süresi 10-15 dakikadır.
- Göz damla ile uyuşturulur (iğne yapılmaz),
- Hasta önce Femtosaniye Lazer cihazının altına alınır. Burada bilgisayar kontrolünde, daha gözü hiç açmadan, lazer ile önce kataraktlı merceği saran zarın önünden yuvarlak ve istenilen boyutlarda bir açıklık oluşturulur. Ardından kataraktlı mercek istenilen sayıda ve boyutta parçalara bölünür ve son olarak da göze girilecek 2.2 mm boyutunda kesi hazırlanır. Tüm bu aşamalar 30-40 saniye gibi kısa bir sürede ve hasta hiçbir şey hissetmeden güvenli bir şekilde yapılır.
- Lazer aşaması tamamlandıktan sonra, hasta ameliyat mikroskopunun altına geçirilir. Burada lazerin oluşturduğu kesiden (bıçak kullanmadan) göz içine girilir, fako cihazı ile lazerin parçaladığı kataraktlı mercek emilerek temizlenir.
- Ardından katlanabilir yapay göz içi merceği bir enjektör ile göz içine enjekte edilir. Bu yapay mercek göz içinde açılarak, kataraktlı merceğin çıkarıldığı yere yerleştirilir.
- Son olarak göz içine antibiyotikli ilaç verilir ve yara yeri sıvı ile şişirilerek ameliyata son verilir. Dikiş konulmaz.
Katarakt Ameliyatında Başarıyı Etkileyen Faktörler Nelerdir?
Dünyada ve ülkemizde en sık yapılan ameliyatların başında gelen katarakt ameliyatı, çok özellikli ve ayrıntısı çok olan bir ameliyattır. Hem ameliyat yöntemleri hem ameliyat öncesi tetkik cihazları hem de yapay göz içi mercek teknolojisi sürekli gelişmektedir. Ameliyatı yapan cerrahın tüm bu gelişmeleri yakından takip ediyor ve uyguluyor olması, katarakt ameliyat başarısı için çok önemlidir.
Dolayısı ile ameliyatın başarısı öncelikle cerrahın tecrübeli ve güncel bilgilere sahip olmasına, yapılacak cerrahi yönteme, kullanılan cihaz ve malzemeye, göz içine konulacak merceğin kalitesine ve hastaya uygunluğuna direkt olarak bağlıdır.
FEMTOSANİYE LAZERLE KATARAKT AMELİYATI
Güvenli ve konforlu cerrahi, hızlı iyileşme, yüksek başarı…
Femtosaniye lazerle katarakt ameliyatı ve Fakoemülsifikasyon arasındaki temel fark bulanıklaşan göz merceğine erişilmesi sırasında kullanılan teknolojidir. Fako yönteminde korneada kesi için slit bıçak kullanılırken, Femtosaniye ile katarakt ameliyatı sırasında kesi tamamen lazer teknolojisi ile yapılır. Dolayısıyla kesi daha düzgün ve planlı bir şekilde gerçekleştirilebilir, post operatif risk faktörleri minimize edilebilir ve hastaların ameliyat sonra görme kalitesi iyileştirilebilir.
Femtosaniye Lazer nedir?
Femtosaniye lazerler, saniyenin katrilyonda biri kadar kısa zaman aralıkları ile atış yapabilen, hedeflenen dokunun dışında kalan dokulara kesinlikle zarar vermeyen ve istenilen kesileri pürüzsüz ve çok düzgün yapabilen lazer sistemleridir.
Katarakt Ameliyatında Femtosaniye Lazer Kaç Yıldır Kullanılıyor?
Femtosaniye lazer teknolojisi 2010 yılından bu yana katarakt ameliyatlarında kullanılmaktadır. Gözde yapılan kesinin dikkatli bir şekilde planlanmasını sağladığı ve çevre dokulara zarar vermediği için klasik FAKO yöntemine oranla daha iyi sonuçların alınmasını sağlayan Femtosaniye ile katarakt ameliyatları giderek yaygınlaşmaktadır.
Femtosaniye Lazerli Katarakt Ameliyatının Klasik Fako Yöntemine Göre Üstünlükleri Nelerdir?
Femtosaniye lazerli katarakt ameliyatında cerrahın eli ile yaptığı en önemli aşamalar bilgisayar kontrolünde, el değmeden kusursuz bir şekilde yapılabilmektedir.
Lazerli yöntemde gözün içinde geçirilen ve ultrasonik fako cihazının kullanıldığı süre çok kısalmaktadır.
Göz içi dokuların ameliyattan etkilenme oranı çok azalmaktadır. Bu da hem iyileşme sürecini hızlandırmakta hem de güvenli bir cerrahi imkanı sağlamaktadır.
Ameliyatın tüm aşamalarının çok düzgün yapılmasını sağlayarak ameliyat sonrası görmemizi direkt etkileyen yapay göz içi merceğinin uzun vadeli performansını da olumlu etkilemektedir.
Aynı zamanda hafif-orta dereceli astigmatları da, katarakt ameliyatı esnasında Arcuat denilen kesilerle düzeltebilme imkanı sağlar. Ancak bu işlemin başarısı, cerrahın bu konuda tecrübeli olmasına çok yakından bağlıdır.
Femtosaniye Lazerli Katarakt Ameliyatı Kimlerde Tercih Edilmeli?
Femtosaniye lazer ile katarakt cerrahisi, katarakt ameliyatı olmak isteyen tüm hastalara uygulanabilir. Ancak bazı hastalar için Femtosaniye lazerle katarakt ameliyatı, tek tercih haline gelebilir.
Femtosaniye lazer ile katarakt ameliyatı özellikle komplikasyon görülme ihtimali yüksek riskli hastalarda ve/veya katarakt cerrahisi sonrası gözlükten kurtulmak için akıllı lens takılması planlanan hastalarda özellikle tercih ettiğimiz ameliyat yöntemidir.
Kimlere Femtosaniye Lazerli Katarakt Ameliyatı Yapılamaz?
Korneasında lazer ışınlarının geçişine engel olacak kadar leke veya lezyonu bulunan ya da göz bebeği yeteri kadar büyümeyen hastalara Femtosaniye lazerle katarakt ameliyatı uygulanmaz. Belirttiğimiz sorunlara sahip olmayan diğer tüm katarakt hastalarına femtosaniye lazerle katarakt cerrahisi uygulanabilir. Lazerle katarakt cerrahisinin başarısının arttırılmasında, hastaların genel sağlık durumlarının doğru değerlendirilmesi ve göz muayenelerinin kapsamlı olarak gerçekleştirilmesi yanı sıra cerrahın tecrübesinin ve lazer cihazının kalitesinin de çok önemli belirleyiciler olduğu unutulmamalıdır.
KATARAKT AMELİYATI ÖZET BİLGİ
- Ameliyat 10-15 dk. sürer, iğnesiz-dikişsiz, ağrısızdır.
- Aynı gün operasyon bitiminde eve gidilir.
- Ertesi gün kontrole gelinir.
- Ertesi günden itibaren günlük hayata devam edilebilir.
- Çalışma hayatına en az 1 hafta ara vermek uygundur.
- En az 2 hafta ağır iş yapmamak ve gözleri ovuşturmamak gerekir.
- Damlalar 1 ay kullanılır.
- Görme netliği ilk günden itibaren 1. ay sonuna kadar giderek artar.
- Gözlük muayenesi en erken 2 hafta sonra, tercihen 1. Ayın sonunda yapılır.
- Gözlük ihtiyacı, göz içine konulan merceğin özelliklerine göre değişir.
- İki gözde de katarakt varsa, aynı gün değil, 2-3 gün ara ile operasyon yapılması uygundur.
- Tekrar katarakt gelişmez.