1. LASIK (Laser – Assisted in Situ Keratomileusis): LASIK Nasıl Uygulanır?
Türkçeye “lazer destekli kornea tıraşlama” olarak çevrilebilen LASIK; hipermetropi, astigmatizma ve miyopi tedavisinde en sık uygulanan refraktif cerrahi türüdür. Korneanın stroma tabakasının şekillendirilmesinden önce korneada mikrokeratom adı verilen özel bir bıçakla kapakçık oluşturulmasına ve akabinde excimer lazer uygulamasının yapılmasına dayanan bu yöntem herkese uygulanamaz.
LASIK göz ameliyatı öncesinde hastaların gözüne uyuşturucu etkisi olan damlalar damlatılır. Göz çevresi ve göz kapakları dezenfekte edilerek hastanın yüzü örtülür. Gözlerin açık kalması için bleforasta adı verilen özel bir aletle göz kapakları açılır. Daha sonra cerrahlar mikrokeratom adı verilen bir bıçakla excimer lazer uygulanmadan önce korneada kapakçık keser. Kesilen kapakçık kaldırılır ve kornea şekillendirilmesi için excimer lazer uygulaması yapılır. Daha sonra kesilen kapakçık kapatılır ve göze antibiyotik damla damlatılarak işlem sonlandırılır. Her iki göz için toplamda 10 ila 15 dakika süren LASIK ameliyatı sonrasındaki ilk 3-4 saat gözlerde bulanık görme, ağrı, yanma ve batma gibi şikayetlerin yaşanması normaldir.
2. FemtoLasik: FemtoLasik Nasıl Uygulanır?
FemtoLASIK tamamen bilgisayar kontrolünde gerçekleştiriliyor ve halk arasında “bıçaksız LASIK” olarak isimlendiriliyor.
FemtoSaniye lazer ile Excimer lazer teknolojisinin aynı anda kullanıldığı FEMTOLASIK uygulamasının klasik LASIK uygulamasından tek farkı, kornea Excimer lazer ile şekillendirilmeden önce flep adı verilen kapakçık oluşturulurken mikrokeratom (bıçak) yerine femtosaniye lazer teknolojisinden yararlanılmasıdır.
Femtosaniye lazer sayesinde kişinin kırma kusuruna özel, istenilen genişlikte, şekilde veya derinlikte kapakçık oluşturulabiliyor. Kapakçığın bıçak yerine lazer ile oluşturulmasına bağlı olarak FemtoLASIK sonrası komplikasyon görülme riski yok denecek kadar az oluyor.
FemtoLASIK tekniğinde mikrokeratomlu LASIK sonrası görülmesi muhtemel komplikasyonların neredeyse ortadan kalkması, kişiye özel flep oluşturulabilmesi, kişiye özel flep oluşturulabildiği için kornea kalınlığı sınır değerlerde olanlara da güvenle uygulanabilmesi ve kornea biyomekaniğinin daha iyi korunabilmesi gibi artılar FemtoLASIK avantajları arasında sayılabiliyor.
LASIK ve iLASIK İçin Genel Kurallar
- Miyopisi 10, astigmatizması ve hipermetropisi 5-6 numaranın altında olan,
- Son 1 sene içerisinde kırma kusurlarının derecesi stabil kalan,
- 18 yaşını aşmış,
- Kornea kalınlığı, eğimi ve biyomekaniği Excimer lazer uygulaması için gerekli kriterleri karşılayan,
- İleri derecede göz kuruluğu, katarakt, herpetik keratit, göz tansiyonu, üveit gibi sorunları olmayan,
- Kornea yapısında ilerleyici bozulmalara neden olan keratokonus gibi hastalıkları bulunmayan kişilere güvenle uygulanabilir.
Lazerle göz çizdirme ameliyatının etkinliğini ve güvenliğini arttıran FemtoLASIK ile göz çizdirme ameliyatı sayesinde, hastalar etkin ve güvenli bir şekilde gözlük ve kontakt lenslerinden kurtulabilirler.
“Tüm refraktif cerrahilerde uygulama öncesi tetkiklerin kapsamlı bir şekilde yapılması kadar cerrahın deneyimi de kritik derecede önemlidir. Kırma kusurları diğer tüm sağlık sorunları gibi kişisel nitelik taşıyabilir. Hasta doğru değerlendirildiğinde tedavi başarısı artacaktır.”
3. PRK ve LASEK: PRK ve LASEK Nasıl Uygulanır?
PRK yönteminde, LASIK ve FemtoLASIK yöntemlerinden farklı olarak korneada kapakçık oluşturulmaz. Bu nedenle PRK uygulaması LASIK için yeterli kornea kalınlığına sahip olmayan hastalara da yapılabilir. PRK; kornea epitelinin bir spatül yardımı ile sıyrılması ve altındaki dokuya Excimer Lazer uygulanması prensibi ile gerçekleştirilir. LASEK ile birlikte yüzey tedavileri sınıflandırmasında yer alan PRK sonrasında hastanın görüşü ilk bir hafta bulanık olur. Kesin görüş kalitesi için PRK veya LASEK sonrası 2-3 ay kadar beklenmelidir. Operasyon sırasında sıyrılan epitelin hızla iyileşmesi için hastalara numarasız kontakt lens takılır.
Bir diğer refraktif cerrahi yöntemi LASEK ameliyatıdır. LASEK sırasında da korneada bir kesi yapılmaz, kornea epiteli alkol yardımıyla gevşetilir ve katlanarak kaldırılır. Daha sonra excimer ile kornea şekillendirilir ve epitel dokusu yerine örtülür. Epitel iyileşme sürecinde gözde kalacak bir kontakt lens takılır.
4. No-Touch Lazer
Göze hiçbir temasta bulunulmadan Miyopi, Hipermetropi ve Astigmatizma tedavisinde kullanılan yeni nesil bir teknik olan No-Touch Lazer, lazerle göz ameliyatından çekinen birçok hastaya büyük bir konfor sağlıyor. Her bir göz için yaklaşık 30 saniyede tamamlanan No Touch Lazer yönteminde sadece Excimer lazer cihazı kullanılıyor. PRK ve LASEK yöntemlerine benzer bir yüzey tedavisi yapılıyor. PRK ve LASEK yöntemlerinde, epitel tabakası cerrahın eli ile kaldırılırken No-Touch lazerde cerrah eli değmeden, Excimer lazer ile önce epitel tabakası yok ediliyor, ardından beklemeden kornea şekillendirici lazer uygulanıyor. Tüm lazerle göz çizdirme ameliyatlarında olduğu gibi No Touch lazer öncesinde de korneanın topografik analizinin yapılması gerekiyor.
Kornea yapısı LASIK için yeterli kalınlıkta olmayan ve/veya gözüne dokunulmasını istemeyen hastalara dahi uygulanabilen bu tedavi korneanın epitel dokusunun excimer lazer ile buharlaştırılmasına ve daha sonra yine excimer lazer ile kornea şekillendirilmesine dayanıyor.
5. FemtoSaniye Lazer ile ReLEx SMILE
3.nesil lazer göz çizdirme ameliyatı olarak ifade edebileceğim Relex Smile kırma kusurlarının tedavisinde çok başarılı sonuçların alınmasını sağlayan bir yöntemdir. PRK, LASEK, LASIK ve FemtoLASIK tekniklerinden farklı olarak RELEX SMILE, göz ameliyatı sırasında Excimer Lazer değil yalnızca FemtoSaniye Lazer kullanılır.
Korneada flep oluşturulmadan ya da kornea epiteli kaldırılmadan gerçekleştirilen Relex Smile ameliyatı sırasında korneanın stroma tabakasının içinden, kırma kusurlarının giderilmesi adına lentikül adı verilen mikron düzeyinde ince bir parça çıkarılır.
Miyop ve astigmat tedavisinde kişiye özel bıçaksız Smile Lazer ile 10 dereceye kadar miyopi ve 5 numaraya kadar astigmatizma tedavi edilebiliyor. Kornea biyomekaniğinin korunmasını sağlayan RELEX Smile tek aşamada tamamlanıyor. Öncelikle kornea içerisinde, disk şekline sahip lentikül denilen bir doku oluşturuluyor, daha sonra ise korneada oluşturulan 2 mm’lik bir açıklıktan bu lentikül çıkarılıyor. Oluşturulan lentikülün kalınlığı ve şekli ise kişinin görme bozukluğunu düzeltmek için kişiye özel planlanıyor. Kornea stabilitesinin çok büyük oranda korunduğu Relex Smile, tek göz için yaklaşık 30 saniye gibi kısa bir zaman diliminde tamamlanabiliyor.
ReLEx SMILE;
- 18 yaşını dolduran
- 0,50 ile -10 derece miyopisi; -0,50 ve -6 derece arasında astigmatizması olan,
- Kırma kusur dereceleri son 1 sene içinde sabit kalan,
- Yapılan tetkikler sonucu operasyon için uygun olduğuna karar verilen hastalara uygulanabilir.
Özellikle yüksek basınca ve/veya darbeye maruz kalma riski olan kişilerde Relex Smile diğer yöntemlere göre post-operatif dönemde daha fazla bir güvenlik sağlamaktadır.
II- Göz İçi Lens Uygulamaları
Kırma kusurlarının tedavisinde Excimer lazer ameliyatları her zaman efektif sonuçlar vermiyor. Gözlüklerinden ya da lenslerinden kurtulmak isteyen, lazer tedavisi için uygun kriterlere sahip olmayan ve göz içi merceklerinin yapısı ve/veya fonksiyonları bozulan hastalar; kapsamlı bir değerlendirme sonucu uygun bulunursa göz içi lens uygulamalarına başvurabiliyor.
Göz içi lens uygulamaları, Add-on (ikinci) mercek ve fakik göz içi mercek uygulaması haricinde, genelde aynı teknikle gerçekleştiriliyor. Femtosaniye lazerli katarakt cerrahisi ile birebir aynı adımlar takip ediliyor; doğal göz merceği çıkarıldıktan sonra takılacak yapay merceklerin türü ise hastanın kırma bozukluğunun türüne, beklentilerine ve yaşam tarzına göre değişiklik gösterebiliyor.
1. Fakik Göz İçi Lens
Bir kişinin gözlük veya kontakt lens ihtiyacını ortadan kaldırmak için göz içerisine yerleştirilen yapay mercek türlerinden biri de fakik göz içi lensleridir. Fakik göz içi mercekleri plastik veya silikondan üretilebilirler ve kırma kusurlarına çözüm sunarlar.
Fakik göz içi lens ameliyatı sırasında gözün doğal merceği çıkarılmaz. Bu yöntemde irisin hemen arkasına, hastanın kendi doğal merceğinin üzerine fakik göz içi lensi yerleştirilir. ICL fakik lensler ,tüm göz kusurlarını düzeltme imkanı sağlarlar. Fakik göz içi lensleri, doğal merceğe zarar vermeyecek yapıda ve şekilde üretilirler.
Lazerle göz çizdirme ameliyatları için uygun kriterlere sahip olmayan ama gözlüklerinden kurtulmak isteyen hastalara uygulanabilen fakik göz içi lensleri 0,5 diyoptriden 20 diyoptriye kadar miyopi, 0,5 diyoptriden 6 diyoptriye kadar miyop astigmatizma, 0.5 diyoptriden 10 diyoptriye kadar hipermetropi ve 0.5 diyoptriden 6 diyoptriye kadar hipermetrop astigmatizma kusurlarının tedavisinde etkilidir.
Fakik göz içi lens ameliyatı sırasında göz uyuşturucu damla ile uyuşturulur ve göze minimal bir kesi ile girilir. Daha sonra fakik göz içi lensi yerleştirilir. Fakik göz içi lens implantasyonu sonrasında gözde aynı anda, hem doğal göz içi merceği hem de fakik göz içi lens bulunur.
2. Add – On (İkincil Lensler)
Geçmiş dönemde doğal göz içi merceğinin yerine yapay göz içi lens yerleştirilen (daha önceden katarakt ameliyatı geçirmiş kişiler) hastaların mevcuttaki yapay merceklerinin üst kısmına yerleştirilen ikinci yapay göz içi lensler “add-on” göz içi mercekler olarak tanımlanır.
Daha önceki dönemde katarakt cerrahisi ile doğal göz merceği çıkarılan ve yerine “tek odaklı” göz içi lens takılan hastalar uzağı gözlüksüz görebilirler, ancak yakın işlerde gözlük kullanma ihtiyacı duyarlar. Bu durumda hastaların gözlük ihtiyaçlarının tamamen ortadan kaldırılması için önümüzde iki seçenek bulunur.
Bu seçeneklerden ilki, gözdeki yapay merceği çıkarıp yerine hastanın tüm kırma bozukluklarını düzeltip yakın ve uzak görüşü gözlüksüz gösterebilecek yeni bir yapay göz içi mercek takılmasıdır. Ancak bu yöntemi uygulamak her zaman mümkün olmaz; yapay lensi çıkarmanın komplikasyon yaratması söz konusuysa ikinci yöntem yani Add-On göz içi mercek implantasyonu tercih edilir.
Göze minik bir kesiden girilir ve yapay merceğin üzerine çok odaklı add-on lensler konularak kırma kusurları düzeltilir. Add-on mercek takıldıktan sonra, hastanın gözünde aynı anda iki yapay mercek bulunur.
3. Şeffaf Lens Değişimi
Hipermetropi, miyopi ve astigmatizma gibi kırma bozuklukları yaşayan ancak lazer ile göz ameliyatı olmak için uygun olmayan hastalar, gözlüklerinden şeffaf lens değişimi ile kurtulabilirler. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte giderek fonksiyonel hale gelen göz içi lenslere örnek olarak tek odaklı göz içi lensler, çok odaklı göz içi lensler, akıllı göz içi lensler ve torik göz içi lensler örnek olarak gösterilebilir.
Şeffaf lens değişimi ameliyatı ile katarakt cerrahisi birebir aynı özelliği taşır. Günümüzde femtosaniye ile katarakt cerrahisi hastaların konforunun arttırılması adına büyük bir avantaj sunar.
Göz damla ile uyuşturulur, ardından göz merceğini saran zarın önünde femtosaniye lazer ile kontrollü bir açıklık oluşturulur ve doğal göz merceği parçalanarak emilir. Daha sonra katlanabilme özelliğine sahip göz içi mercek özel bir enjektör kullanılarak doğal göz içi merceğinin yerine yerleştirilir.
Şeffaf lens değişimi sırasında, çok farklı özellikteki lens çeşitleri arasından hastaların ihtiyaçlarına en doğru yanıt verecek olanı tercih edilir. Her ne kadar “Göz İçi Mercekler” yazımda detaylarını sunsam da göz içi mercek çeşitleri hakkında yeniden çok kısa bir özet geçmek istiyorum.
- Monofokal Göz İçi Mercekler: Bu lenslerde yalnızca tek bir odak bulunur. Genellikle hastaların uzak mesafeyi gözlüksüz görecekleri şekilde planlanır.
- Multifokal (Bifokal) Göz İçi Mercekler: İki odaklı göz içi lenslerdir, bifokal göz içi lensler hastaların hem yakın hem de uzak mesafede net bir görüşe sahip olmasını sağlarlar.
- Akıllı Göz İçi Mercekler: Üç odaklı göz içi merceklerdir. Hem yüksek derecelerde kırma kusurlarına sahip olan hem lazerle göz çizdirme ameliyatı için uygun olmayan hem de katarakt ameliyatı planlanan hastalar akıllı göz içi lensler sayesinde hem yakın hem orta hem de uzak mesafede net bir görüşe kavuşabilirler.
- Torik Göz İçi Lensler: 0.75 diyoptri ve üzerinde korneal astigmatizması olan hastalarda doğal göz merceklerinin yerine takılacak yapay lenslerin aynı zamanda astigmatizmayı da gidermek amacıyla torik özellikte olması tercih edilir. Torik göz içi lenslerin göz içindeki pozisyonu ve açısı ölçümlerine göre planlanır.
Gözlükten kurtulma yöntemleri seçimi kesinlikle hasta özelinde planlanmalıdır. Her yöntemin uygulanabilmesi için gereken şartlar değişkenlik gösterebileceği için gözlükten kurtulma yöntemi belirlenmeden önce hastaların göz muayenelerinin ve ileri tetkiklerinin eksiksiz olarak yapılması gerekir. Operasyonların başarısı muayenelerin kapsamına, kullanılan teknolojilere ve cerrahın deneyimine göre değişiklik gösterebilir.
Gözlükten Kurtulma Yöntemleri Hakkında Sık Sorulan Sorular