Miyopi, Hipermetropi ve Astigmatizma gibi kırma kusurlarına sahip olan kişiler Excimer Lazer göz ameliyatı ile gözlüklerinden ve lenslerinden kurtulabilirler. Lazer ile göz ameliyatı, yalnızca operasyon için gerekli şartları sağlayan seçilmiş hastalara uygulanabilir.
Lazerle göz ameliyatlarında devrim niteliğinde gelişmelerin yaşanmasını sağlayan Excimer lazer teknolojisi sayesinde miyopi, hipermetropi ve astigmatizma gibi gözün kırma kusurlarının tedavisinde güvenli, etkin ve öngörülebilir sonuçlar alınabilmektedir.
Excimer Lazerler, gözün en önünde yer alan kornea tabakasında, çevre dokulara zarar vermeden ve çok yüksek bir hassasiyetle yeniden şekillendirme işlemi yapabilmektedirler. FDA tarafından onaylı birden fazla excimer lazer cihazı bulunmakta ve her bir lazer cihazının ayrı özellikleri olsa da refraktif cerrahi sonuçları büyük oranda benzerlik göstermektedir.
Excimer lazer, kornea dokusunu yüksek hassasiyetle şekillendirmek için genellikle 193 nanometre dalga boyunda ultraviyole ışık demeti yayar. Korneanın yüzeyini, hastaların kırma bozuklukları doğrultusunda hassasiyetle şekillendiren excimer lazer ile göz ameliyatı sonrası, korneaya gelen ışınlar retinada düzgün bir şekilde odaklanabilirler.
Excimer lazer ile göz ameliyatlarında kornea düzleştirilerek miyopi; kornea yüzeyi dikleştirilerek hipermetropi ve/veya kornea yapısındaki asimetriler giderilerek astigmatizma tedavi edilebilir.
Excimer lazerler hastadaki kırma kusurunu düzeltmek için programlanan bilgisayarlar tarafından kontrol edilir. Dolayısıyla cerrahlar bu noktada kritik bir öneme sahiptir. Çünkü hastaların kornealarının yeniden şekillendirilebilmesi için, gerekli hassas ayarların cerrahlar tarafından programlanması gereklidir. Her hastada düzeltilecek doku miktarı veya şekli birbirinden farklıdır.
Modern excimer lazerler, ameliyat sırasında hastaların göz hareketlerini izlerler ve lazer ışınını hedefte tutabilirler. Bu nedenle excimer lazer ile gerçekleştirilen göz çizdirme ameliyatlarının başarı oranları göz ardı edilemeyecek ölçüde yüksektir.
Excimer Lazer Tedavisi Nedir?
Tıbbi teknolojilerin gelişmesi, hastaların hayat konforlarının arttırılması amacıyla radikal değişimlerin yaşanmasını mümkün hale getiriyor. Excimer lazer tedavisi ile gözün kırma bozuklukları etkin bir şekilde tedavi edilebiliyor.
Günümüzde excimer lazer tedavisi Miyopi, Hipermetropi ve Astigmatizma gibi görme kusurlarının tedavisinde, dünya genelinde en yaygın kullanılan yöntem olma niteliği taşıyor. Excimer lazer tedavisi seçilmiş hastalara uygulandığında güvenli sonuçlar alınmasını sağlarken gözlük ya da lens kullanma ihtiyacını ortadan kaldırabiliyor. Yalnızca birkaç dakika içerisinde tamamlanan Excimer lazer tedavisi ile kornea tabakası yeniden şekillendirilip gözün odaklama ve net görme yetisinin arttırılması amaçlanıyor.
Excimer lazer tedavisi uzun zamandan bu yana kullanılsa da ve başarısı artık dünya genelinde kabul görmüş olsa da, tedavinin başarısında cerrahın deneyiminin ve tetkik süreçlerinin detaylı yapılıp yapılmadığının da çok etkili olduğunun göz ardı edilmemesi gerekiyor. Hastaların gözlerindeki kırma kusurlarının derecesi doğru hesaplanmadan, hastaların kornea yapıları ayrıntılı incelenmeden, kornea kalınlığı hakkında kesin bilgi alınmadan ve hastaların sahip oldukları diğer göz hastalıkları sorgulanmadan excimer lazer tedavisine kesinlikle başvurulmaması gerekiyor.
Excimer lazer tedavisi, korneanın en üstteki epitel tabakasının altında yer alan, kornea kalınlığının %90’ını oluşturan ve “stroma” adı verilen tabakaya uygulanıyor. Excimer lazer ile stroma tabakasında şekillendirme yapmadan önce, az önce de değindiğim gibi korneanın epitel tabakasının altına erişilmesi gerekiyor. Korneanın epitel tabakasının altına nasıl erişildiği ise, Excimer lazer tedavisinde farklı yöntemlerin ortaya çıkmasına neden oluyor.
Excimer Lazer Uygulama Yöntemleri Nelerdir?
Excimer lazer uygulamasında, korneada şekillendirilecek stroma tabakasına erişmek için tercih edilen tekniklerin farklı olması, Excimer lazer uygulama yöntemlerini çeşitlendiriyor. Excimer lazer tedavisinde hem korneada oluşturulan kapakçık (flep) altına lazer uygulanabiliyor (Lasik ve ilasik) hem de korneada herhangi bir kesi yapılmadan sadece üstteki epitel kazınarak (PRK) veya buharlaştırılarak (No-Touch lazer) lazer uygulanabiliyor.
1. LASIK
Lasik, gözün kırma bozukluklarının tedavisinde en çok tercih edilen yöntemdir. Açılımı “Laser-Assisted in Situ Keratomileusis” olan LASIK Türkçeye “lazer destekli kornea tıraşlama” olarak çevrilebilir. Standart Lasik operasyonunda korneanın epitel tabakasından, “mikrokeratom” adı verilen özel bir bıçak ile flep oluşturulur ve daha sonra açığa çıkan alttaki tabakaya korneayı yeniden şekillendirmek üzere excimer lazer uygulanır.
LASIK (göz çizdirme) ameliyatının gerçekleştirilebilmesi için hastanın 18 yaşından büyük olması, kornea kalınlığının Excimer lazer uygulaması için yeterli olması, hastada katarakt veya keratokonus gibi durumların bulunmaması, kişinin kırma kusurlarının derecelerinin son 1 sene içerisinde 0,25 D.’den fazla değişmemesi ve göz numaralarının ideal aralıklarda bulunması gibi şartlar aranır. LASIK hakkında daha detaylı bilgiyi “Gözlükten Kurtulma Yöntemleri” başlıklı yazımın içerisinde bulabilirsiniz.
2. iLASIK
iLasik, Standart LASIK uygulamasına göre daha güvenli bir yöntem olarak ön plana çıkıyor. Hem LASIK hem de iLASIK yöntemlerinde excimer lazer uygulanmadan önce korneada flep oluşturulur. İki yöntem arasındaki temel farklılık kapakçığın nasıl ve hangi teknolojinin yardımıyla oluşturulduğudur. Standart LASIK yönteminde flep oluşturmak için “mikrokeratom” adı verilen bıçak kullanılırken, iLASIK yönteminde flep Femtosaniye lazer ile el değmeden ve güvenli bir şekilde oluşturulur. Femtosaniye lazer teknolojisi, korneada oluşturulan kapakçığın derinliğinin, çapının ve şeklinin bilgisayar ile çok hassas bir şekilde belirlenmesini mümkün kıldığı için hastalar “bıçaksız göz çizdirme ameliyatı” konforunu yaşayabilir. iLASIK tedavisi, göz çizdirme ameliyatının tam anlamıyla kişiye özel olarak gerçekleştirilmesini sağlarken, bu teknik için uygunluğun belirlenmesi adına yapılan tetkikler, operasyonun tüm aşamalarında yüksek başarı elde edilmesi adına önem taşır. iLASIK yöntemiyle gerçekleştirilen lazerle göz ameliyatı sonrası her 100 hastadan 97’sinin gözlüklerinden veya lenslerinden tamamen kurtulabildiği biliniyor. iLASIK başarı oranlarında hastaların doğru değerlendirilmelerinin, kullanılan teknolojinin ve cerrahın deneyiminin ise belirleyici etkiye sahip olduğunun unutulmaması gerekiyor.
3. PRK
PRK yani “Photorefraktif Keratektomi” işlemi LASIK gibi gözdeki kırma kusurlarının tedavisinde kullanılan bir diğer yöntemdir. PRK ile LASIK veya iLASIK yöntemleri arasındaki temel farklılık korneanın Excimer lazer ile şekillendirilmesinden önce, korneada kapakçık yani flep oluşturulmamasıdır. Standart LASIK ve iLASIK sırasında korneada flep oluşturulur, flep altındaki kornea dokusuna Excimer lazer uygulanır ve daha sonra oluşturulan flep yerine kapatılır. PRK yönteminde ise korneanın dış kısmında yer alan epitel dokusu sıyrılır ve bölgeye doğrudan excimer lazer uygulanır. İşlemden sonra korneanın epitel dokusu yenilenip iyileşene kadar hastaların numarasız kontakt lens takması gerekir. PRK, kornea kalınlığı LASIK için yeterli olmayan hastaların gözlükten kurtulmasını sağlayabilmektedir ve oldukça güvenli bir yöntemdir.
LASEK (Laser Assisted Epithelial Keratomileusis) uygulaması ise PRK uygulamasının diğer bir versiyonu olarak düşünülebilir. PRK sırasında epitel tabakası, cerrah tarafından bir spatül yardımıyla soyulurken, LASEK sırasında epitel dokusu alkol ile gevşetilerek kaldırılır. Daha sonra kornea, Excimer lazer ile şekillendirilir ve alkol yardımıyla gevşetilip kaldırılan epitel dokusu yerine oturtulur. Post-operatif süreçte epitel iyileşmesinin hızlandırılması amacıyla hastalara numarasız kontakt lens takılır.
4. No-Touch Lazer
Miyopi, Hipermetropi ve Astigmatizma kusurlarının tedavisinde, göze herhangi bir şekilde temas edilmeden, yalnızca Excimer lazer cihazı kullanılarak gerçekleştirilen işlem “No-Touch Lazer” olarak adlandırılır. Yapılan detaylı muayeneler sonucunda göz yapısı No-Touch lazer için uygun görülen hastalar, operasyon sonrası kontakt lenslerinden de gözlüklerinden de kurtulabilirler. Özellikle kornea yapısı ince olan (kornea kalınlığı 500 mikronun altında), göz ameliyatı sırasında gözüne temas edilmesini istemeyen ve ilerlemesi durmuş keratokonus hastalığı olan kişilerde tercih edilmektedir.
No-Touch Lazer ile göz ameliyatı sırasında korneadaki epitel dokusu PRK veya LASEK tekniklerinde olduğu gibi alkolle gevşetilip soyulmaz; doğrudan Excimer lazer ile buharlaştırılır ve daha sonra korneada kırma kusurlarının giderilmesi amacıyla önceden programlanan şekillendirmeler gerçekleştirilir. Her bir göz için yaklaşık 2 dakikada tamamlanan No Touch Lazer ile göz ameliyatı sonrası hastalara epitel iyileşmesi için yüksek oksijen içerikli kontakt lensler takılır. Epitel iyileşmesi tamamlanınca kontakt lens çıkarılır.
Trans-PRK olarak da adlandırılan No-Touch Lazer ameliyatı aynı anda iki göze de yapılabilir ve tedavi sonrasında gözlerin bandajlanmasına gerek yoktur.
5. SMILE
3.nesil lazer göz çizdirme ameliyatı olarak ifade edebileceğim Relex Smile kırma kusurlarının tedavisinde çok başarılı sonuçların alınmasını sağlayan bir yöntemdir. PRK, LASEK, LASIK ve FemtoLASIK tekniklerinden farklı olarak RELEX SMILE, göz ameliyatı sırasında Excimer Lazer değil yalnızca FemtoSaniye Lazer kullanılır.
Korneada flep oluşturulmadan ya da kornea epiteli kaldırılmadan gerçekleştirilen Relex Smile ameliyatı sırasında korneanın stroma tabakasının içinden, kırma kusurlarının giderilmesi adına lentikül adı verilen mikron düzeyinde ince bir parça çıkarılır.
Miyop ve astigmat tedavisinde kişiye özel bıçaksız Smile Lazer ile 10 dereceye kadar miyopi ve 5 numaraya kadar astigmatizma tedavi edilebiliyor. Kornea biyomekaniğinin korunmasını sağlayan RELEX Smile tek aşamada tamamlanıyor. Öncelikle kornea içerisinde, disk şekline sahip lentikül denilen bir doku oluşturuluyor, daha sonra ise korneada oluşturulan 2 mm’lik bir açıklıktan bu lentikül çıkarılıyor. Oluşturulan lentikülün kalınlığı ve şekli ise kişinin görme bozukluğunu düzeltmek için kişiye özel planlanıyor. Kornea stabilitesinin çok büyük oranda korunduğu Relex Smile, tek göz için yaklaşık 30 saniye gibi kısa bir zaman diliminde tamamlanabiliyor.
Excimer Lazer Tedavisi Kimlere Uygulanır?
Astigmatizma, Miyopi ve Hipermetropi gibi gözün kırma kusurları nedeniyle gözlük ya da kontakt lens kullanmak zorunda olmak birçok kişinin hayat konforu üzerinde olumsuz bir etki yaratıyor. Sağlıklı ve net bir görüşe kavuşmak, aynı zamanda özgürlük kısıtlayan gözlüklerden ve lenslerden kurtulmak isteyen hastalar Excimer lazer ile göz çizdirme ameliyatlarına başvurabiliyor.
Refraktif kusurların lazer ile giderildiği tüm yöntemlerde kornea şekillendirmesi Excimer lazer aracılığı ile yapılıyor. Korneanın şekillendirilmesi öncesinde korneada flep oluşturulması veya epitel dokunun kaldırılması için uygulanan teknikler farklılık gösterse de, korneayı lazerle yeniden şekillendirme işlemine genel bir tanımlama olarak Excimer Lazer ile göz ameliyatı veya göz çizdirme işlemi denilmektedir.
Excimer lazer ile göz ameliyatı sonrasında hastaların gözlüklerinden veya lenslerinden kurtulup net bir görüşe sahip olabilmeleri için operasyon öncesi dönemde tüm tetkiklerin ve değerlendirmelerin çok detaylı bir şekilde yapılması gerekiyor.
- 18 yaşını tamamlayan,
- Gözlük dereceleri son 1 yılda stabil kalan ya da en fazla 0,25 diyoptri ilerlemiş olan,
- 10 diyoptriye kadar miyopi, 5 – 6 diyoptriye kadar astigmat veya hipermetropi kırma bozukluğu olan,
- Yapılan tetkikler sonucunda excimer lazer ile göz ameliyatı olmasında sakınca bulunmayan kişilere uygulanabilir.
Excimer Lazer ile Göz Ameliyatı Kimlere Uygulanmaz?
- Doğumsal kornea problemi olan,
- Gözlük derecelerindeki ilerleme devam eden,
- Katarakt, üveit, glokom ve retina hastalığı olan,
- Kontrol altına alınmamış sistemik hastalıkları olan,
- Gebelik veya emzirme döneminde bulunan,
- 18 yaşının altında ya da 60 yaşının üzerinde olan,
- Operasyonlarla ilgili gerçekçi beklentiler içerisinde bulunmayan,
- Göz numaraları, excimer lazer uygulaması için fazla yüksek olan hastalara uygulanmaz.
Excimer Lazer ile Göz Ameliyatı Öncesi Yapılması Gereken Tetkikler
Excimer lazer ile göz ameliyatı öncesinde yapılan testler hastaların excimer lazer ile ameliyata uygun olup olmadığı ve excimer lazer yöntemleri arasından hangisinin hastanın ihtiyaçlarına en doğru yanıtı vereceği hakkında önemli bilgiler sunar.
Excimer lazer ameliyatı öncesi hastaların genel sağlık durumlarının değerlendirilmesi, detaylı göz muayenelerinin yapılması ve göz numaralarının kesin bir şekilde belirlenmesi gerekir. Tüm bunlara ek olarak, kornea topografisi ile korneanın şeklinin değerlendirilmesi ve pakimetri ölçümü ile kornea kalınlığının doğru belirlenmesi, Excimer lazer ameliyatı öncesi en önemli adımlardır.
Bu veriler az önce de vurguladığım gibi hem hastaların lazer ile göz ameliyatı için uygun olup olmadıklarının değerlendirilmesini sağlar hem de excimer lazer tedavi yöntemlerinden hangisine başvurulması gerektiği adına bilgi sunar.